Madagaskar’da darbe: Ülke nasıl bu noktaya geldi?

Afrika açıklarında, Hint Okyanusu’nda bulunan ada ülkesi Madagaskar’da orduya bağlı seçkin bir askeri birlik, iktidarı Devlet Başkanı Andry Rajoelina’dan aldığını açıkladı.

14 Ekim’de başkanlık sarayının önünde duran CAPSAT Başkanı Albay Michael Randrianirina, ordunun iki yıl içinde bir hükümet kuracağını ve seçimlere gideceğini söyledi.

Seçim Komisyonu ve Anayasa Mahkemesi gibi kilit demokratik kurumları da askıya alan Randrianirina, “Z kuşağı protestocuları değişimin bir parçası olacak çünkü bu hareket sokaklarda yaratıldı, bu yüzden onların taleplerine saygı duymak zorundayız” diye ekledi.

Askerler ve protestocular Devlet Başkanı Rajoelina’nın açıkça devrilmesini kutlarken, binlerce kişi başkent Antananarivo’da bayraklar salladı.

Açılımı Personel İdaresi ve Teknik ve İdari Hizmetler Kolordusu olan CAPSAT, Madagaskar’daki en güçlü askeri birim.

2009 yılında iktidara geldiğinde Rajoelina’yı destekleyen CAPSAT, Cumartesi günü protestocuların safına geçti.

Madagaskar Anayasa Mahkemesi Col Randrianirina’yı ülkenin yeni lideri olarak atarken, Cumhurbaşkanlığı ofisinden yapılan açıklamada Randrianirina’nın hala görevinin başında olduğu belirtildi ve “darbe girişimi” olarak nitelendirilen olay kınandı.

Rajoelina’nın nerede olduğu bilinmiyor ancak “askeri personel ve politikacılar” tarafından hayatına kastedildiği iddiasının ardından “güvenli bir yerde” barındığını ifade etti. CAPSAT ise Rajoelina’yı öldürmeye çalıştıkları iddiasını reddediyor.

Rajoelina’nın bir Fransız askeri uçağıyla ülke dışına çıkarıldığına dair doğrulanmamış haberler de var.

Salı günü ABD Dışişleri Bakanlığı tüm tarafları “anayasal düzene uygun olarak barışçıl bir çözüm arayışına girmeye” çağırdı.

Albay Randrianirina ise BBC’ye yaptığı açıklamada Madagaskar’ın “şu anda kaosun hüküm sürdüğü bir ülke” olduğunu söyledi, “Kaos çünkü başkan yok – yurtdışına gitti” dedi.

Olaylar iki hafta kadar önce, gençlerin öncülüğündeki bir hareketin ülke genelinde kronik su ve elektrik kesintilerini protestosuyla başladı.

Gösteriler kısa süre içinde Rajoelina hükümetinin yüksek işsizlik, yaygın yolsuzluk ve hayat pahalılığı krizinden duyduğu geniş çaplı memnuniyetsizliği yansıtacak şekilde tırmandı.

BM’ye göre protestocularla güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda en az 22 kişi hayatını kaybetti, 100’den fazla kişi de yaralandı.

Ancak Malgaş hükümeti bu rakamların gerçeği yansıtmadığını savunuyor.

Girişimci ve eski bir DJ olan Başkan Rajoelina bir zamanlar Madagaskar için yeni bir başlangıç olarak görülüyordu.

Bebek yüzlü lider henüz 34 yaşındayken cumhurbaşkanı oldu ve Afrika’nın en genç lideri unvanını kazandı.

2018 seçimlerinden sonra yeniden iktidara gelmeden önce dört yıl boyunca ülkeyi yönetti.

Ancak, reddettiği kayırmacılık ve yolsuzluk iddialarının ardından gözden düştü.

Gücün kendisinden uzaklaşmış gibi görünmesine rağmen, olayları etkilemeye çalışmaya devam etti.

Muhalefet, görevi terk ettiği gerekçesiyle cumhurbaşkanlığının elinden alınmasını oylamadan önce Rajoelina ulusal meclisi feshetmeye çalıştı ancak bu işe yaramadı.

Milletvekillerinin 14 Ekim’de Rajoelina’yı görevden almak için yaptığı oylamadan bir boş oya karşı 130 evet oyu çıktı.

Irmar’ın üyeleri bile ezici bir çoğunlukla Rajoelina’nın görevden alınması yönünde oy kullandı.

Rajoelina oylamayı “hükümsüz ve geçersiz” olarak nitelendirerek reddetti.

Afrika Birliği, ordunun Madagaskar’ın siyasi işlerine “karışmasına” karşı uyarıda bulundu ve “anayasaya aykırı hükümet değişikliği girişimlerini” reddetti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron durumu “son derece endişe verici” olarak nitelendirdi.

Yıllardır siyasi çalkantılar yaşayan Madagaskar Dünya Bankası’na göre, 30 milyonluk nüfusunun %75’inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı, dünyanın en yoksul ülkelerinden biri.