Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı Donald Trump kimdir?

ABD’nin 5 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı bir kez daha Donald Trump olacak.

78 yaşındaki eski başkan, Demokrat Parti’nin adayı Başkan Yardımcısı Kamala Harris’e karşı yarışacak.

Rakipleri, Trump’ı “demokratik değerlere bağlı olmadığı” ve “toplumu kutuplaştırdığı” gerekçesiyle eleştiriyor.

Eski başkana karşı hazırlanan iddianameler de sık sık gündeme geliyor.

Destekçileri ise Trump’ın “Amerikalıların çıkarlarını ve haklarını savunduğunu” söylüyor.

Trump’ın hikayesi 1946 yılında New York’ta başladı.

Dönemin emlak kralı Fred Trump’ın dördüncü çocuğu olarak dünyaya geldi.

Okulda yaşadığı sorunlar nedeniyle 13 yaşında askeri akademiye gönderildi.

Pennsylvania Üniversitesi’nin dünyaca ünlü Wharton Okulu’nda işletme okudu.

Ağabeyinin pilot olmaya karar vermesinin adından aile şirketinde babasının yerine geçmek için en güçlü aday haline geldi.

Trump’ın 1971 yılında yönetimi devralmasının ardından şirket, Manhattan’da görkemli projelere öncelik vermeye başladı. Bunların arasında ünlü Trump Tower da vardı.

Trump, yıllar içinde Türkiye de dahil birçok ülkede çok sayıda otel açtı.

Ünlü iş insanı, eğlence sektöründe de adından sıkça söz ettirdi.

1996-2015 yılları arasında Miss Universe, Miss USA, and Miss Teen USA güzellik yarışmalarının organizasyonunu yaptı.

2003’te NBC televizyonunda yayımlanan ve yarışmacıların Trump’ın şirketinde bir yönetici pozisyon için yarıştığı “The Apprentice” (Çırak) programında ekrana çıktı.

Trump uzun yıllar Forbes dergisinin “Dünyanın En Zengin 400 İnsanı” listesinde yer aldı.

Dergi servetini 3 milyar doların biraz üzerinde hesaplasa da kendisi bunun aslında 10 milyar dolar olduğunu iddia ediyordu.

Ancak 2023 yılında yayınlanan en son listeye giremedi.

Forbes eski başkanın bir yıl içinde yaklaşık 600 milyon dolar kaybettiğini, servetinin artık 2,6 milyar dolar olduğunu açıkladı.

Donald Trump’ın üç evliliğinden beş çocuğu bulunuyor.

Trump ilk olarak 1977’de, Çekoslavakya doğumlu ünlü manken Ivana Zelnickova ile evlendi. Bu evlilikten Donald Jr., Ivanka ve Eric adında üç çocukları olan çift 1990’da boşandı.

1993’te Amerikalı televizyoncu Marla Maples ile evlenen Trump’ın, bu evlilikten Tiffany adlı kızı doğdu. Çift, 1996 yılında ayrılma kararı aldı.

Trump son olarak 2005 yılında Slovenya doğumlu model Melania Knauss ile evlendi. Çiftin oğulları Barron Trump, 2006 yılında dünyaya geldi.

Ağabeyini alkol bağımlılığı nedeniyle kaybeden Trump, bu nedenle hayatı boyunca alkollü içkiden ve sigaradan uzak durduğunu söylüyor.

Trump, 1980’li yıllardan itibaren başkan adaylığını düşünebileceğine dair sinyaller verdi ancak resmi olarak ilk kez 2000 yılında adaylığını ilan etti.

Reform Partisi ile seçimlere girmeyi umut eden Trump’ın kampanyası kısa sürede son buldu.

Daha sonraki yıllarda pek çok kez adaylığa dair sinyaller verdi ancak bunların hiçbiri gerçekleşmedi.

ABD’de 2008’deki başkanlık seçimlerini Demokrat Parti’nin adayı Barack Obama kazandı.

Trump ise Obama’nın adaylığı ve başkanlığı süresince ABD doğumlu olmadığı iddialarını yaydı.

Bu iddialar defalarca yalanlandığı halde Obama’nın Beyaz Saray yılları boyunca gündemde kaldı.

Pek çok yorumcu Trump’ın 2016’daki seçim yolculuğunun da kısa süreli olacağını düşünüyordu.

Demokrat Parti’nin deneyimli isimlerinden eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’a karşı kazanma ihtimali çok düşük görülüyordu.

Ancak Clinton oyların çoğunu aldığı halde Amerikan seçim sisteminin özel yapısı sayesinde Trump seçimi kazandı ve ABD’nin 45. Başkanı oldu.

Trump’ın başkanlığına ülke içinde ve dışında aldığı beklenmedik kararlar damgasını vurdu.

Beyaz Saray’a geldikten kısa bir süre sonra göçmenlikle ilgili düzenlemeleri sıkılaştırdı ve sınırdan yasadışı yollarla geçmeye çalışan çocukları ailelerinden ayırmak gibi uygulamalara imza attı.

Ayrıca nüfusunun büyük bölümü Müslüman olan bazı ülke vatandaşlarının ABD’ye girişini yasakladı.

Trump’ın koronavirüs salgını dönemindeki açıklamaları ve uygulamaları da uzmanların tepkisini çekti.

Bu kararlar, liberal ve sol kesimin tepkisini çekti.

Birçok siyasi analist, Trump’ın uyguladığı politikaların ABD’deki kutuplaşmayı daha da artırmış olabileceğini düşünüyor.

Ancak bu adımlar Trump’ın beyaz, kırsal alanda yaşayan, mavi yakalı ve eğitim seviyesi düşük seçmen arasında desteğini daha da artırdı.

Trump döneminde dış politikada da sert virajlar alındı.

Washington bu dönemde ABD’nin çıkarlarını koruma gerekçesiyle uluslararası kilit anlaşmalardan çekildi.

Bunların arasında İran ile yapılan nükleer anlaşma, iklim değişikliği için imzalanan Paris Anlaşması ve Asya ülkeleriyle yapılan Trans Pasifik Ortaklığı da vardı.

ABD ayrıca İsrail Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den Kudüs’e taşıyarak Orta Doğu’nun tarihinde kritik bir karar aldı.

Trump bu süreçte İsrail’in Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn ile diplomatik ilişkiler kurmasını öngören anlaşma için arabuluculuk yaptı.

Trump başkanlığının ilk dönemlerinde ABD ve Kuzey Kore birbirlerine karşılıklı tehditler savurdu. Ancak 2018’de Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile görüştü.

Analistler, Trump’ın dış politikasının temelinde ABD’nin ülke dışındaki askeri varlığını azaltma çabası olduğu yorumunu yapıyor.

Trump 2020 yılında ikinci kez başkan olmak için Demokrat Parti’nin adayı Joe Biden’a karşı yarışa girdi.

3 Kasım’daki seçimleri 7 milyon oy farkla kaybetti.

Ancak Trump ve taraftarları seçimin çalındığını iddia etti. Sonuçlara yapılan itirazlar günlerce devam etti.

ABD Kongresi 6 Ocak 2021’de seçim sonuçlarını onaylamak için buluştuğunda yaşananlar ise Amerikan tarihine geçti.

Kongre üyelerini toplandığı anlarda seçim sonuçlarını kabul etmeyen Trump taraftarları binayı bastı.

Kongre üyeleri ofislerinden kaçarken kalabalık “Trump’ı istiyoruz” sloganları atarak binada dolaşıyordu.

Biden bunun bir “ayaklanma” olduğunu söyledi. “Demokrasimiz benzeri görülmemiş bir saldırı altında” yorumunu yaptı.

Trump ise olaylar başladıktan yaklaşık 3 saat sonra bir video yayınlayarak destekçilerinden evlerine dönmelerini istedi.

“Acınızı biliyorum, incindiğinizi biliyorum” dedi. “Artık evinize gitmeniz gerekiyor, huzura kavuşmalıyız… kimsenin incinmesini istemiyoruz.”

Binada durumun kontrol altına alınmasının ardından 7 Ocak’ta Kongre seçim sonuçlarını onayladı.

Trump da ilk kez bu tarihte seçimi Biden’ın kazandığını kabul etti ancak 20 Ocak 2021’deki yemin törenine katılmadı.

Trump olaylar sırasında “kalabalığı cesaretlendirdiği” ve “hükümete karşı komplo kurduğu” yönündeki suçlamaları reddediyor.

Beyaz Saray’dan ayrılmasının ardından Trump hakkında ardı ardına soruşturmalar açıldı.

Hüküm giymiş ilk eski başkan olan Trump’a karşı dört ana iddianame var:

Federal savcılar, Trump’ın 2020 seçim sonuçlarını değiştirmek için yetkililere baskı yaptığını, seçim süreciyle ilgili bilerek yalan haber dağıttığını ve Kongre’deki ayaklanmayı kullandığını iddia ediyor.

Trump tüm suçlamaları reddediyor ve iddiaların ardında Biden yönetiminin olduğunu savunuyor.

Dosya halen çeşitli mahkemeler arasında dolaşıyor.

İddiaların yakın zamanda mahkemeye taşınması beklenmiyor.

Trump, 2020 yılındaki seçimlerin ardından seçim sonuçlarını değiştirmek için bir komploya katılmakla suçlanıyor.

Davanın temelinde bir telefon görüşmesi kaydı var. Bu kayıtta Trump olduğu iddia edilen kişinin eyaletin seçim otoritelerinden “11,780 oy bulmalarını” istediği duyuluyor.

Trump 10 ayrı kalemde suçlanıyor.

Eski başkan tüm iddiaları reddediyor.

Dava için henüz bir tarih belirlenmedi.

Trump bir başka davada da Florida’daki evinde gizli belgeler bulundurmak ve talep edildiğinde bunları geri vermemekle suçlanıyor.

Suçlamalar arasında casusluk yasası kapsamındaki ulusal güvenlik belgelerine el koyma da yer alıyor.

Trump tüm iddiaları reddediyor.

Florida’da Trump tarafından atanan bir yargıç 15 Temmuz 2024’te davayı düşürdü ancak bu temyiz edildi.

İddianamede Trump, eski porno film yıldızı Stormy Daniels’a yaptığı ödemeyi kayda geçirmemekle suçlanıyor.

Trump’ın Daniels’a ilişkilerini açıklamaması karşılığında 130 bin dolarlık bir ödeme yaptığı iddia ediliyor.

Ancak Trump, Daniels ile ilişkiye girdiğini kesinlikle reddediyor.

Aslında susma parası ödemek tek başına yasa dışı değil.

Ancak suçlamalar Trump’ın eski avukatının bu ödemeyi masraf olarak göstererek sakladığı iddiaları üzerinden şekilleniyor.

Mayıs 2024’te jüri Trump’ı seçim finansmanı kanunu kapsamında 34 kalemde suçlu buldu.

Trump davanın politik olduğunu söylüyor. Avukatları ise dokunulmazlık ilkesi çerçevesinde hükmün geri çevrilmesini talep ediyor.

Trump bu davalarda kesin olarak hüküm giymesi halinde teknik olarak hapis cezası alabilir.

Ancak uzmanlar eski bir başkanın hapishaneye konmasının lojistik olarak zor olduğunu hatırlatarak hapis cezası çıksa bile bunun uygulanmasının düşük bir olasılık olduğunu söylüyor.

Trump, Kasım 2022’de tekrar başkan adayı olacağını açıkladı.

Bu erken açıklamanın nedeni Cumhuriyetçi Parti içindeki rakiplerinin önünü kesmek olarak yorumlandı.

Mart 2023’e gelindiğinde Trump’ın parti içindeki tek önemli rakibi ABD’nin eski Birleşmiş Milletler temsilcisi Nikki Haley idi.

Haley’nin de kampanyasını durdurmasının ardından Trump partinin tek adayı oldu.

13 Temmuz’da Pennsylvania eyaletinde yaptığı seçim mitingi sırasında suikast girişimi atlatan Trump kulağından yaralandı.

Olayın ardından Trump’ın Joe Biden’a karşı seçim şansının daha da arttığı yorumları yapıldı.

Ancak 21 Temmuz’da Joe Biden sürpriz şekilde adaylıktan çekildi.

Demokrat Parti’nin 59 yaşındaki Kamala Harris’i aday olarak seçmesinin ardından seçim dengelerinin tekrar değiştiği yorumları yapılıyor.