Nöbetçi Eczaneler
ABD‘de Cumhuriyetçi Parti’nin basındaki kalesi kabul edilen The National Interest (NI) yayın organı ABD Başkanı Donald Trump‘ın yakın gelecekteki odak noktasını açıkladı. Daha önce iki ayrı Cumhuriyetçi Partili Başkan (George Bush ve oğlu George W. Bush) döneminde Ulusal Güvenlik Konseyi’nde Güney Asya ve Orta Asya Direktörü olarak görev yapan ve Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Avrasya İlişkileri Direktörü olarak da hükümette yer alan David A. Merkel, Beyaz Saray’daki görüşmeye ilişkin çarpıcı bilgileri kaleme aldı. Merkel, ABD’nin bölgeye Beyaz Saray Özel Temsilcisi atayarak Rusya ve Çin ile enerji ve strateji mücadelesine girmesi gerektiğini iddia etti. Bölgenin enerji kaynaklarına değinen ve Beyaz Saray’a da düşüncelerini ileten Merkel, “Başkan Trump da bölgeye temsilci atanması gerekliliğinin farkında” ifadesini kullandı. Merkel’e göre Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sonlanmasının ardından Trump, Hazar enerjilerine yönelebilir.
BEYAZ SARAY’A GİTTİ
David A. Merkel analiz yazısında ABD hükümetinin mevcut dış politikasında enerji ve mineral yatakları, ticaret pazarları ve karşılıklı ticaret anlaşmalarının en büyük önceliği teşkil ettiğini dile getirdi. Geçtiğimiz ay Başkan Trump’ın davetiyle Beyaz Saray’a giden ve bir rapor sunan Merkel, Amerikan hükümetinin Hazar Denizi bölgesi için resmi görevli olarak bir “özel temsilciye” ihtiyacı olduğunu ifade etti. Merkel’in analizine göre ABD’nin petrol ve doğalgaz zengini bölgeye ilişkin olası stratejisi şöyle şekillenecek:
İLK HAMLE HAZAR OLACAK
Bölgeye resmi görevli olarak özel temsilci atayarak üç amaca yönelik büyük bir adım atılmış olacak. Eski Başkan Bill Clinton’dan bu yana unutulmuş görüntüsü verilen bölgenin ABD için önemli olduğu yeniden gözler önüne serilecek. Diğer yandan bölgede Çin, Rusya ve İran’a karşı hamleler için politika belirlenebilecek ve bölgenin dev petrol-doğalgaz kaynaklarında ABD’nin etkinliği artabilecek. Merkel’e göre Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sonlanmasının ardından ABD’nin Avrasya’daki ilk hamlesi bu yönde olacak.
BÜYÜK GÜÇLERİN MÜCADELESİ
Hazar Denizi bölgesinin sahip olduğu yerüstü ve yeraltı kaynakları dolayısıyla uzun yıllardır yabancı güçlerin jeopolitik rekabet alanı durumunda. Çin, Hazar bölgesinden geçirmeyi planladığı ticaret ve enerji yolları ile Avrupa’ya ulaşmak üzere. Rusya ise gerek enerji kaynaklarındaki payı gerekse de bölgedeki müttefikleri Kazakistan ve Kırgızistan sayesinde Batı’nın yaptırımlarından kendini koruyabiliyor.
AZERBAYCAN ÖVGÜSÜ
ABD hükümetinde bölgeye ilişkin belirgin bir strateji çizilemiyor çünkü devlet kurumları arasında ciddi bir bürokratik bölünme var. Kafkasya bölgesi bunun en açık örneği durumunda. Örneğin Gürcistan’da Rusya baskısı dolayısıyla ülkenin Avrupa Birliği’ne uzanan yolu kapalı durumda. Azerbaycan sayesinde ise Avrupa’nın Rus enerjisine olan bağımlılığı ciddi oranda azalıyor. Trump’ın Azerbaycan’ın Avrupa’ya yönelik çabalarını takdir ettiği de ifade ediliyor.
ÖZEL TEMSİLCİ ATANMALI
ABD hükümetleri 2001 yılından bu yana Hindistan’ın önceliği ve Pakistan ile Afganistan’daki daimi krizler ile ilgilendikleri için bölgenin batısı ve kuzeyindeki ülkeler unutulmuş durumda. Son derece geniş enerji kaynaklarına sahip bu ülkelerde üst düzey bir strateji, amaç ve yetkili bulunmuyor. ABD’nin yeni temsilcisi bölge ülkeleri liderleriyle doğrudan temasta olmalı nitekim bu liderlerin gözünde Büyükelçiliklerimizdeki diplomatlar bölgeyi anlama ve politika geliştirme konusunda çok yetersizler. ABD’nin aynı anda dile getirdiği demokratik reformlar, ticari anlaşmaların önemi, insan hakları sorunları ve diğer ülkelere mesaj verilmesi gibi birbiriyle ilgisi olmayan konuları ele alan yaklaşımlar dolayısıyla da bölge liderleri kızgınlar. Oysa Rusya, Çin ve İran Devlet Başkanları bölge liderleriyle doğrudan görüşerek yalnızca doğrudan temasların amaçlarına yönelik açıklamalar yapıyorlar. Amerikalı Büyükelçiler ise çoğu zaman bu ülkelerin liderlerine bile ulaşamıyorlar. Beyaz Saray’ı ve dolayısıyla Başkan’ı temsil eden Hazar Özel Temsilcisi bu dinamiği baştan sona ABD lehine değiştirecektir. Başkan Donald Trump da Hazar Denizi bölgesinin geri plana atılmayacak kadar önemli olduğunun farkında.
Kaynak: Web Özel