Nöbetçi Eczaneler
Dünya genelinde yüksek seyreden güç fiyatları ve argümanlı iklim amaçlarının ülkeleri nükleer güç yatırımlarına yönlendirmesi uranyum talebini artırıyor.
Tıptan denizciliğe, savunma endüstrisinden nükleer güce kadar birçok farklı alanda kullanılan uranyumda, güçlü talep, arz dertleri ve düşük stoklar nedeniyle artan fiyatlar dikkati çekiyor.
AA muhabirinin Memleketler arası Atom Gücü Kurumu ve Dünya Nükleer Birliği bilgilerinden derlediği bilgiye nazaran, dünya genelinde elektriğin yaklaşık yüzde 10’u nükleer reaktörlerdeki uranyumdan üretiliyor. Bu, yıllık yaklaşık 2 bin 500 teravatsaat elektrik üretimine karşılık geliyor.
Dünyada 32 ülkede 370 bin 170 megavat konseyi güce sahip faal 412 reaktör yer alıyor. Japonya ve Hindistan’da süreksiz olarak faaliyetlerine orta veren toplam 21 bin 228 megavat konseyi güce sahip 25 reaktör daha bulunuyor.
Dünya genelinde 17 ülkede toplam 60 bin 207 megavat şurası güce sahip 58 reaktörün üretimi ise devam ediyor.
Planlama basamağındaki ve öngörülen projelerle birlikte nükleer güç kapasitesinin 2030’a kadar 444 bin megavata, 2040 yılına kadar ise 686 bin megavata ulaşacağı öngörülüyor.
Söz konusu artış yüklü olarak Çin ve Hindistan’ın başı çektiği ülkelerden gelse de mevcut reaktörlerin işletme ömürlerinin uzatılması ve yeni projelerle birlikte nükleer kapasitenin Batı ülkelerinde de istikrarlı biçimde artması bekleniyor.
Hükümetlerin sıfır karbon maksatlarına ulaşmak için nükleer güç kapasitesini artırmasıyla, bu yıl 65 bin 650 ton olması beklenen uranyum talebinin 2030’da yüzde 28 artışla 83 bin 840 tona yükseleceği varsayım ediliyor. Talebin, 2040’ta ise 130 bin tona ulaşacağı hesaplanıyor.
Üretim artan talebin gerisinde kalıyor
Son vakitlerde, uranyum stoklarındaki düşüş ve dünyanın en büyük uranyum tedarikçilerinden Nijer’de 26 Temmuz’daki askeri darbe üzere gelişmeler ise halihazırda arz badirelerinin yaşandığı dalda kaygıları de beraberinde getiriyor.
Küresel uranyum arzının artan talebin gerisinde kaldığı görülüyor. Dünya genelinde 2016’da 63 bin 207 ton uranyum üretimiyle talebin yüzde 96’sı karşılandı. Bu oran, takip eden yıllarda kademeli olarak geriledi ve Kovid-19 salgınının tesirli olduğu 2020’de yüzde 74’e kadar düştü. 2020 yılında uranyum üretimi 47 bin 731 ton olarak kayıtlara geçmişti.
Bir ölçü artışla 2021’de 47 bin 808 ton olan üretim, talebin yüzde 76’sını karşıladı. Geçen yıl dünya genelinde üretilen 49 bin 355 ton uranyum, talebin sadece yüzde 74’ünü oluşturdu.
En büyük uranyum rezervi Avustralya’da
2021 datalarına nazaran, dünyada bilinen toplam 6 milyon 78 bin 500 ton uranyum rezervi bulunuyor.
Avustralya 1 milyon 684 bin 100 ton uranyum rezerviyle dünyada birinci sırada yer alıyor. Bunu, 815 bin 200 ton ile Kazakistan, 588 bin 500 ton ile Kanada izliyor. Rusya 480 bin 900 ton ile 4’üncü, Afrika ülkesi Namibya ise 470 bin 100 ton ile 5’inci sırada geliyor. Güney Afrika, Nijer, Brezilya ve Çin öbür değerli uranyum rezervine sahip ülkeler ortasında yer alıyor.
Uranyum madenciliğinde liderlik Kazakistan’da
Dünya genelinde üretilen uranyum ölçüsü geçen yıl 49 bin 355 ton olarak kayıtlara geçti.
Kazakistan dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Ülke, geçen yıl 21 bin 227 ton üretimle global uranyum arzının yüzde 43’ünü tek başına karşıladı.
Kazakistan’ı, 7 bin 351 ton üretim ile takip eden Kanada toplam arzın yüzde 15’ini, Afrika’nın en büyük uranyum rezervine sahip Namibya 5 bin 613 ton üretim ile yüzde 11’ini sağladı.
Avustralya ise dünyanın en büyük uranyum rezervine sahip olmasına karşın 4 bin 553 ton üretim ile toplam arzın yüzde 9’unu karşıladı.
Özbekistan, Rusya, Nijer, Çin, Hindistan, Güney Afrika, Ukrayna, ABD, Pakistan, Brezilya ve İran geçen yıl uranyum üretimi gerçekleştiren başka ülkeler ortasında yer aldı.
Dünyada 93 reaktörle en fazla nükleer santrale sahip ABD, geçen yıl 75 ton uranyum üretimi gerçekleştirdi.
Elektrik arzının yaklaşık yüzde 63’ünü nükleer güçten karşılayarak birinci sırada yer alan Fransa’nın ise 2015 yılındaki 2 tonluk uranyum üretiminden bu yana rastgele bir üretimi bulunmuyor.
Dünyanın en büyük uranyum madeni: Kanada’daki Puro Gölü madeni
Dünyanın en büyük uranyum madeni Kanada’nın kuzeyindeki Puro Gölü madeni olarak biliniyor. Yer altı uranyum madeni, 2022’de 6 bin 928 ton üretimle toplam üretimin yüzde 14’ünü tek başına karşıladı.
Geçen yıl 3 bin 358 ton üretimle global uranyum arzının toplam yüzde 7’sini karşılayan Namibya’nın batısındaki Husab açık ocak madeni ise ikinci sırada yer alıyor.
Kazakistan’ın güneyindeki Inkai 1-3 maden alanında da yerinde liç usulüyle 3 bin 201 ton uranyum üretildi. Bu, global üretimin yüzde 7’sini karşılık geldi.