Ukrayna: Paris’teki acil zirvede hangi mesajlar verildi?

Güncelleme 18 Şubat 2025

Üst düzey ABD’li ve Rus diplomatlar, Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesi için Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da görüşmeye hazırlanırken, Avrupa ülkeleri de Washington’un girişimi karşısında sürece dahil olmak amacıyla Fransa’nın başkenti Paris’te bir araya geldi.

Zirvenin ardından Avrupalı liderler, kıtalarının güvenliğinden kendilerinin sorumlu olmaları gerektiğini vurguladılar.

Polonya Başbakanı Donald Tusk, transatlantik ilişkilerde yeni bir aşamaya girdiklerini ve Avrupa’nın savunma kapasitesini “derhal” artırması gerektiğini söyledi.

Bu yorumlar, Rusya’nın “tüm kıtayı tehdit ettiğini” söyleyen Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen tarafından da desteklendi.

Ancak İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Ukrayna ile olası bir barış anlaşmasının kalıcı olabilmesinin “ABD güvencesine” bağlı olduğunu belirtti.

“Rusya’yı etkili bir şekilde caydırmanın tek yolunun ABD güvenlik garantisi olduğunu” söyleyen Starmer, önümüzdeki hafta Washington’da ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelecek.

İngiltere Başbakanı, bu ziyaret sırasında barış anlaşmasının “temel unsurlarını” görüşeceklerini söyledi.

Starmer, “ABD güvencesi” ile tam olarak neyi kastettiğini açıklamadı ancak müttefikleri bunun hava desteği, lojistik ve istihbarat yeteneklerini içerebileceğini öne sürüyor.

Beyaz Saray’dan gelen açıklamada ise, zirveye ev sahipliği yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Trump’a görüşmeler hakkında bilgi verdiği belirtildi.

Macron’un çağrısıyla Paris’te gerçekleşen zirveye, İngiltere, Almanya, İtalya, Polonya, İspanya, Hollanda ve Danimarka liderlerinin yanı sıra Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu başkanları da katıldı.

Diğer yandan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ukrayna savaşı hakkında Rus yetkililerle görüşmek üzere Pazartesi günü Suudi Arabistan’a gitti.

Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana iki ülkenin üst düzey temsilcileri ilk kez görüşecek.

Bundan önce bir açıklama yapan Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yönelik barış müzakerelerinde Avrupa’nın bir rolü olmadığını düşündüğünü söyledi.

Salı günü Suudi Arabistan’da ABD’li yetkililerle görüşecek olan Lavrov, Avrupa ülkeleri için “Müzakere masasında ne yapacaklarını bilmiyorum. Savaşı sürdürmek istedikleri halde eğer çatışmanın dondurulmasına ilişkin bazı kurnaz fikirler dileneceklerse o zaman neden oraya davet etsinler?” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump üç yıldır devam eden savaşın bir an önce çözüme kavuşturulması için bastırıyor, ancak savaşan tarafları müzakere masasına oturtmak için henüz bir plan ortaya konmuş değil.

Ukrayna haber ajanslarına göre Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Kiev’in Riyad’da yapılacak görüşmeler hakkında “hiçbir şey bilmediğini” ve “biz olmadan bizimle ilgili hiçbir şeyi ya da anlaşmayı tanıyamayacağını” söyledi.

Moskova toplantı öncesinde yaptığı açıklamada Trump ve Vladimir Putin’in Ukrayna savaşı sırasında ülkeleri arasındaki “anormal ilişkileri” geride bırakmak istediklerini ve Avrupalıların herhangi bir müzakere masasında yer almasına gerek görmediklerini söyledi.

Kremlin’den Pazartesi günü yapılan açıklamaya göre görüşmelerde Başkan Trump ve Putin arasında bir zirve yapılması olasılıkları da ele alınacak.

Moskova, görüşmelerin “öncelikle Rus-Amerikan ilişkilerini yeniden tesis etmeye yönelik” olacağını söyledi.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer, bir barış anlaşması kapsamında Ukrayna’nın güvenliğini garanti altına almak için İngiliz birliklerini Ukrayna’da konuşlandırmaya “hazır ve istekli” olduğunu söyledi.

Daily Telegraph gazetesi için bir yazı da kaleme alan Starmer, İngiltere’nin “gerekirse kendi birliklerini konuşlandırarak” Ukrayna’ya güvence verilmesine katkıda bulunmaya hazır olduğunu söyledi.

“Ukrayna’nın güvenliğini güvence altına alan herhangi bir çaba, kıtamızın ve ülkemizin güvenliğini güvence altına almaya katkı sağlar” diye ekledi.

Starmer, Rusya’nın Ukrayna ile savaşının “sonuna gelinmesinin” Putin için geçici bir duraksama olmasına izin veremeyeceklerini vurguladı.

İngiliz birlikleri, Avrupa ülkelerinden diğer askerlerle birlikte Ukrayna’nın ve Rusya’nın elinde tuttuğu topraklar arasındaki sınır boyunca konuşlandırılabilir.

ABD Başkanı Donald Trump, Şubat ayında Putin ve Zelenskiy’le olası bir barış müzakeresine dair ayrı ayrı telefon görüşmesi yapmış; ardından Putin’le Ukrayna Savaşı’na son verme konusunu Suudi Arabistan’da görüşebileceğini söylemişti.

Belli bir tarih belirtmeyen Trump bu görüşmeye Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın da katılmasını önerdi.

Ardından Suudi Arabistan yönetimi yazılı bir açıklama ile Trump ve Putin arasındaki telefon görüşmesini ve zirvenin krallıkta yapılma ihtimalini memnuniyetle karşıladığını belirtti.

BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner, Trump’ın bu hamlesini Avrupa için bir “uyanış çağrısı” olarak nitelendiriyor:

“On yıllarca savunma konusunda ABD’ye güvendikten sonra, Beyaz Saray’ın Avrupa’ya mesajı açık: Artık ABD’yi cepte göremezsiniz, ipleri ele alıp kendi güvenliğinize bakmanız gerekiyor.”

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov 16 Şubat’ta yaptığı açıklamada, telefon görüşmesinin, Rusya ve ABD’nin artık savaştan değil, barıştan bahsedeceği anlamına geldiğini söyledi:

“Bu, sorunları artık diyalog yoluyla çözmeye çalışacağımıza dair güçlü bir işaret” diyen Peskov, Batı’nın yaptırımlarının Rusya-ABD görüşmelerinin önüne geçmeyeceğini ve bunların “uygulandığı kadar çabuk kaldırılabileceğini” öne sürdü.

Zelenskiy ise, Trump’ın ilk telefon görüşmesinin Kiev ile değil Moskova ile yapıldığını öğrenmenin can sıkıcı olduğunu söyledi.