Süveyda için yeni yol haritası: Suriye, ABD ve Ürdün uzlaştı

Suriye’nin Süveyda vilayetinde düzenin yeniden tesisi ve vilayetin Şam’a entegrasyonu için ortak yol haritası anlaşması imzalandı.

Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani, Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safedi ve ABD Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, imzaları 16 Eylül’de başkent Şam’daki Tişrin Sarayı’nda attı.

Şeybani, imza töreninden sonra düzenlediği basın toplantısında Suriye hükümetinin “adaleti destekleyici ve güven inşa edici” bir yol haritası ortaya koyduğunu söyledi.

Suriyeli bakan, yol haritası çerçevesinde Süveyda’da sivillere yönelik saldırıların “hesabının sorulacağını”, mağdurlara tazminat sağlanacağını ve vilayette nizam ve güvenin yeniden tesisi için bir iç uzlaşma süreci başlatılacağını duyurdu.

Şeybani, anlaşmanın yanı sıra Birleşmiş Milletler’in (BM) Süveyda’da Temmuz ayında yaşanan çatışma ve şiddet olaylarına dair soruşturma yürüteceğini de açıkladı.

Çoğunlukla Dürzilerin yaşadığı vilayette Dürzi milisler ve Sünni Bedevi aşiretler arasında çatışmalar çıkmıştı.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Ankara’nın yol haritasını memnuniyetle karşıladığını söyledi.

Açıklamada ayrıca Türkiye’nin “Suriye’yi oluşturan tüm unsurların huzur, güvenlik ve istikrar içinde yaşamasına yönelik çabaları desteklemeyi” sürdüreceği vurgulandı.

Fransız haber ajansı AFP’nin aktardığına göre Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safedi, anlaşmanın “müşterek Suriye-Ürdün-Amerikan mekanizması” vasıtasıyla hayata geçirileceğini söyledi.

ABD Suriye Özel Temsilcisi ve Ankara Büyükelçisi Tom Barrack ise “tarihi” anlaşmanın “büyük bir dönüm noktası” olduğunu ifade etti.

Barrack, X hesabından yaptığı paylaşımda “Uzlaşma tek bir adım ile başlar. Bu yol haritası Süveyda’da iyileşme sürecinin yanı sıra ileriki Suriyeli nesillere herkesin eşit hak ve ortak yükümlülüklere sahip olduğu bir ülke inşa etme sürecinde bir yol niteliğinde” dedi.

Anlaşmanın ardından Suriyeli makamlar Süveyda şehri için yeni bir “iç güvenlik amiri” makamı kurulduğunu ve Dürzi azınlıktan bir kişinin bu göreve getirildiğini duyurdu.

Üç ülkenin imzaladığı yol haritasının detaylarını Ürdün Dışişleri Bakanlığı paylaştı.

Metne göre Suriyeli makamlar, ABD ve Ürdünlü yetkililerin desteği ve uluslararası ortakların katılımıyla Süveyda’da kamu düzenini yeniden tesis edecek.

Anlaşma, Suriye’deki kurumların yeniden inşa edildiği, tüm Suriyelilerin temsil edildiği, hukuki ve vatandaşlık haklarının güvenceye alındığı kapsayıcı bir siyasi süreç yürütülmesini öngörüyor.

Ürdün ve ABD, yeniden inşa, kurum inşaası, terör ve aşırılıkla mücadele, toplumsal anlaşmazlıkların çözülmesi ve ulusal uzlaşmaya varılması gibi konularda Şam yönetimini destekleyecek.

Anlaşmada Süveyda vilayetinin Suriye’nin asal parçalarından biri olduğu ve ülkeden kopmasının söz konusu olmadığı vurgulandı.

Bu uğurda hassas ve kademeli bir yaklaşım benimsenerek Süveyda’da güvenin yeniden oluşturulacağı ve vilayetin Suriye devletine tamamen entegre edilmesi için çalışılacağı söylendi.

Dürzi liderlerin bir kısmı, çatışmalar sırasında ve sonrasında Suriye’den ayrılıp İsrail himayesine girme çağrısında bulunmuştu.

İsrail, Dürzilere yönelik tüm saldırılara askeri karşılık vereceğini açıklamış, başkent Şam dahil birçok noktada Suriye ordusu unsurlarını hedef almıştı.

Anlaşmada ayrıca Suriye devletinin Süveyda’daki şiddet olaylarının tüm faillerinin Suriye hukukuna uygun biçimde yargılanması konusunda kararlılığı vurgulandı.

Şam yönetimi, Ürdün ve ABD’nin desteğiyle vilayete yeterli insani ve tıbbi yardım geçişini sağlamayı da taahhüt etti.

Yol haritası metninde Suriye İçişleri Bakanlığı’na bağlı “eğitimli ve kalifiye” güçlerin Süveyda-Şam otoyolunda devriye gezmesi ve Şam’a bağlı tüm milis güçlerin vilayetten çekilmesine dair maddeler de yer alıyor.

Bölgedeki idari işlerin sürdürülebilmesi için ise Süveyda’daki toplulukların tamamının temsil edildiği bir yerel konsey kurulması planlanıyor.

Bu konseyin Şam ile irtibat halinde olması ve ulusal uzlaşma sürecinde öncü rol alması bekleniyor.

Süveyda’da 13 Temmuz’da Dürzi milisler ve Sünni Bedevi aşiretler arasında çatışmalar patlak verdi.

Ülkenin farklı bölgelerinden milislerin ve Şam’a bağlı güvenlik güçlerinin de vilayetteki çatışmalara dahil olmasıyla şiddet olayları büyüdü.

İngiltere Merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne göre olaylarda 789’u infaz edilen Dürzi siviller olmak üzere 2 binden fazla kişi yaşamını yitirdi.

Çatışmaların ardından Şam yönetimi 19 Temmuz’da ateşkes ilan edildiğini duyurdu.

Vilayette asayişi sağlamak için Suriye ordusuna bağlı güçler bölgeye sevk edildi.

Sıcak çatışmanın bitmesinin ardından bölgeye insani yardım sevkiyatı başladı.

Taraflar, Ürdün ve ABD’nin de katılımıyla Ağustos’ta Amman’da birkaç defa bir araya geldi.