İranlı bakan yardımcısı BBC’ye konuştu: ‘ABD görüşmelere dönmek istiyorsa saldırı yapmamalı’

Güncelleme 5 saat önce

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Mecid Taht Revançi, ABD’nin, Tahran’la diplomatik görüşmelere devam etmek istiyorsa, daha fazla saldırı yapmaması gerektiğini söyledi.

BBC Baş Diplomasi Muhabiri Lyse Doucet’in sorularını yanıtlayan Revançi, Trump yönetiminin arabulucular aracılığıyla müzakerelere geri dönmek istediğini söylediğini, ancak saldırılarla ilgili tavrını açıkça belirtmediğini ifade etti.

13 Haziran’da başlayan İsrail saldırıları nedeniyle iki ülke arasında Muskat’ta yapılması planlanan altıncı “dolaylı görüşme” gerçekleşememişti.

Bakan yardımcısı, İran’ın uranyum zenginleştirmesine barışçıl amaçlar için devam etmekte ısrarcı olacağını söylerken Tahran’ın bunu gizlice nükleer silah geliştirmek için kullandığı yönündeki suçlamaları reddetti.

Trump, uranyum zenginleştirmesinin endişe verici seviyelere ulaşması durumunda İran’ı tekrar bombalamayı “kesinlikle” düşüneceğini söylemişti.

Ancak ABD başkanının, görüşmelerin bu hafta yapılabileceğini söylemesinin ardından Revançi henüz herhangi bir tarih üzerinde anlaşılmadığını belirtti.

“Şu an şu soruya cevap arıyoruz: Diyalog sürerken saldırı eyleminin tekrarını görecek miyiz?” dedi.

Lyse Doucet’in İran’dan haber yapmasına, BBC Farsça servisi tarafından kullanılmaması koşuluyla izin veriliyor. İran’daki bu yasa, İran’da faaliyet gösteren tüm uluslararası medya kuruluşları için geçerli.

Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) Başkanı Rafael Grossi, İran’ın “birkaç ay içinde” -olası bir bomba için- uranyum zenginleştirmeye yeniden başlama kapasitesine sahip olduğunu söyledi.

Grossi, ABD’nin 22 Haziran’da İran’a düzenlediği saldırıların ciddi hasara yol açtığını ancak tesislerin tamamen yok edilmediğini belirterek, Donald Trump’ın bu yöndeki iddiasını yalanladı.

Grossi 28 Haziran’da yaptığı açıklamada, “Geride hiçbir şeyin kalmadığını iddia edemeyiz” dedi.

CBS News’e verdiği demeçte, Tahran’ın “birkaç ay içinde… birkaç santrifüj kademesinin çalışıp zenginleştirilmiş uranyum üretiyor olabileceğini” söyledi.

İran’ın hala “endüstriyel ve teknolojik kapasiteye sahip olduğunu… dolayısıyla isterlerse bunu tekrar yapmaya başlayabileceklerini” sözlerine ekledi.

İsrail, İran’ın nükleer silah üretmeye yakın olduğunu iddia etmiş ve 13 Haziran’da İran’daki nükleer ve askeri tesislere saldırmıştı.

ABD daha sonra saldırılara katılarak İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç tesisini bombaladı.

O tarihten bu yana hasarın gerçek boyutu henüz bilinmiyor.

İran’ın nükleer kapasitesinin yok olmadığını öne süren ilk kurum Uluslararası Atom Enerji Ajansı değil. Pentagon’un 25 Haziran’da yaptığı istihbarat değerlendirmesi, ABD saldırılarının programı sadece aylarca geciktirdiğini öne sürdü.

Trump, İran’ın nükleer tesislerinin “tamamen yok edildiğini” ilan ederek öfkeyle karşılık verdi ve medyayı “tarihin en başarılı askeri saldırılarından birini küçümseme girişimi” ile suçladı.

2015 yılında dünya güçleriyle imzalanan nükleer anlaşma uyarınca İran’ın ticari nükleer santraller için yakıt olarak gereken %3,67 saflıkta uranyum zenginleştirmesi yasaklanmış ve 15 yıl boyunca Fordo tesisinde herhangi bir zenginleştirme yapmasına izin verilmemişti.

Ancak Trump, 2018’deki ilk döneminde anlaşmayı, bomba yapımına giden yolu engellemede yetersiz kaldığını söyleyerek iptal etti ve ABD yaptırımlarını yeniden uygulamaya koydu.

İran, özellikle uranyum zenginleştirmesiyle ilgili kısıtlamaları ihlal ederek misilleme yaptı.

IAEA’ya göre, 2021’de Fordo’da zenginleştirmeye devam etti ve potansiyel olarak dokuz nükleer bomba yapmak için yeterli %60 zenginleştirilmiş uranyum biriktirdi.

İran’da, çoğu İsrail ile 12 gün süren çatışmanın ilk gününde öldürülen komutanlar ve bilim insanları için 28 Haziran’da devlet töreni yapıldı.

Yaklaşık 60 kişi için yapılan törene on binlerce kişi katıldı.

Tahran’ın merkezindeki Enghelab Meydanı’nda yapılan törende tabutlar İran bayrağına sarılı şekilde alana getirildi.

Son yolculuğuna uğurlananlar arasında, 13 Haziran’da öldürülen İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları başkomutanı Hüseyin Salami ve ülkenin önde gelen nükleer fizikçilerinden Muhammed Mehdi Tehranchi de yer aldı.

Etkinlik öncesinde medya aracılığıyla halka törene katılma çağrısı yapıldı.

Otobüs ve metro seferlerinden ücret alınmadı. Memurlara da bir gün tatil verildi.

Devlet televizyonunda, “Şehitleri anma töreni resmen başladı” başlığı ile törenin ilk görüntüleri kamuoyuna aktarıldı.

Ülkenin dini lideri Ali Hamaney devlet törenine katılmadı.

Törene katılan binlerce kişinin siyah giysiler giydiği, İran bayrakları salladığı ve öldürülen askeri komutanların resimlerini tuttuğu görüldü.

İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan da törene katıldı.

Tören alayının yaklaşık 11 kilometrelik bir yürüyüşle Azadi Meydanı’na ilerlediği kaydedildi.

En az dört kadın ile dört çocuk da toprağa verildi.

13 Haziran’da başlayan ve 12 gün süren çatışmanın sonunda ilan edilen ateşkese uyulduğu görülüyor.

İki taraf da bir saldırı olmaması halinde ateşkese uyacaklarını duyurdu.

İran ve İsrail yöneticileri, çatışmaların sonlanması ile zafer ilan etti.

ABD Başkanı Donald Trump ve yönetimi, İran’ın nükleer tesislerine yapılan bombalamada ülkenin nükleer programının “ortadan kaldırıldığını” savunuyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ülkenin nükleer tesislerinin “ciddi” zarar gördüğünü doğruladı.

Arakçi, Trump’ı da hedef aldı ve İran’ın dini lideri Ali Hamaney’e yönelik sözlerini eleştirdi.

Truth Social hesabından paylaşım yapan Trump, “Onu çok çirkin ve onur kırıcı bir ölümden kurtardım ve ‘Teşekkürler, Başkan Trump!’ demek zorunda değil” ifadelerini kullandı.

Cuma günü Beyaz Saray’daki medya toplantısında da BBC’nin sorusuna yanıt veren Trump, İran’ın uranyum zenginleştirme konusunda ilerleme kaydettiği istihbaratı almaları halinde İran’a “şüphesiz” yeniden saldıracaklarını söyledi.

İranlı yetkililer, İsrail saldırılarında 627 kişinin öldürüldüğünü açıkladı.

İsrailli yetkililerse, İran’ın füze saldırılarında İsrail’de 28 kişinin öldürüldüğünü kaydetti.

Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında bir bölümünün çevirisi için yapay zekadan da faydalanıldı.