Husiler: Kızıldeniz’de Türk gemisini vuran Yemenli isyancılar kim? Gemilere neden saldırıyorlar?

Güncelleme bir saat önce

Yemen’in başkenti Sana dahil ülkenin batı kesimlerini kontrol eden Husi isyancılar, Kızıldeniz’den geçen bir Türk gemisini vurdu.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Panama bandıralı “Anadolu S” adlı kuru yük gemisinin hedef alındığını açıkladı.

Bakanlıktan yapılan açıklamada “Benzer bir hadisenin tekrar yaşanmamasını teminen gerekli girişimlerde bulunulmaktadır” dendi.

Bölgedeki saldırıları takip eden İngiltere Deniz Ticaret Organizasyonu (UKMTO), gemi ve mürettebatın güvende olduğunu açıkladı.

UKMTO’ya göre gemi 17 ve 18 Kasım’da Yemen açıklarında seyrederken iki defa daha hedef alındı, iki saldırıda da füzeler geminin yakınına düştü.

Husiler, İsrail’in Gazze’ye yönelik askeri operasyon başlatmasının ardından Kasım 2023’ten bu yana Kızıldeniz’de gemileri hedef alıyor.

Husiler, Hamas ile dayanışma için “İsrail’e yardım götüren gemileri hedef aldıklarını” söylüyor.

Yemenli isyancılar bu süreçte bir gemiyi alıkoydu ve iki gemiyi batırdı.

Husi saldırılarında hayatını kaybeden mürettebat da oldu.

Kalan saldırılarsa ya hedeflerine ulaşamadı ya da ABD’nin bölgedeki seyrüsefer güvenliğini korumak için yürüttüğü “Refah Muhafızı Operasyonu”na ait çok uluslu deniz güçleri tarafından engellendi.

ABD öncülüğündeki koalisyon, gemilere yönelik tehditleri denizde savuşturmanın yanı sıra Ocak’tan bu yana Yemen’deki Husi hedeflerine de saldırıyor.

ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) son olarak 9-10 Kasım tarihlerinde Yemen’de Husi kontrolündeki bölgelere hava saldırıları düzenledi.

Peki Husi isyancılar kim, Yemen’de nereleri kontrol ediyorlar, hangi büyük güçler tarafından destekleniyorlar?

Yemen’in başkenti Sana’yı ve ülkenin batı kesimlerini kontrol eden ve İran tarafından desteklenen Husiler, İsrail’in Gazze’deki saldırılarına tepki olarak Hamas ile dayanışma için “İsrail’e yardım götüren gemileri hedef aldıklarını” söylüyor.

Ancak fiiliyatta Kızıldeniz’de ve Aden Körfezi’nde İsraille bağlantısı olmayan gemilerin de hedef alındığı görülüyor.

Husilerin saldırıları dolayısıyla, Küresel deniz ticaretinin yaklaşık yüzde 15’ini oluşturan Kızıldeniz rotasında deniz trafiği büyük oranda azaldı.

Ticari gemilerin büyük kısmı Kızıldeniz yerine Afrika’nın güneyinden dolaşarak çok daha uzun bir yoldan taşımacılık yapıyor.

Husiler, Yemen’deki Şii Zeydiler azınlığının oluşturduğu silahlı bir grup.

Grup, 1990’lı yıllarda dönemin Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih’in yolsuzluğa bulaştığını söyledikleri rejimine karşı mücadele için kurulmuştu.

İsimlerini hareketin kurucusu Hüseyin El Husi’den alıyorlar. Aynı zamanda kendilerine Ensar Allah adını da veriyorlar.

2003’te ABD’nin Irak’ı işgal etmesinden sonra, Husiler “Allahuekber. ABD’ye Ölüm. İsrail’e Ölüm. Yahudilere Lanet Olsun, ve Zafer İslam’ın” sloganını benimsedi.

Hamas ve Hizbullah ile birlikte İsrail, ABD ve genel olarak Batı’ya karşı İran öncülüğündeki “direniş ekseni”nin bir parçası olduklarını söylüyorlar.

Avrupa Barış Enstitüsü’nden Yemen uzmanı Hişam el Omeysi, bu durumun Husilerin Körfez bölgesinde İsrail’e giden gemilere neden saldırdıklarını açıkladığını söylüyor.

“Şu anda emperyalistlerle, İslam ulusunun düşmanlarıyla savaşıyorlar. Bu durum da tabanlarında çok iyi bir yankı buldu” diyor.

Husiler, 2014’ün başında Ali Abdullah Salih’in halefi Devlet Başkanı Abdrabbuh Mansur Hadi’ye karşı ayaklandıklarında Yemen’de büyük bir siyasi güç kazandı.

Eski düşmanları Salih ile anlaşıp, onu yeniden iktidara getirmeyi amaçlıyorlardı.

2015 başlarında ülkenin kuzeyindeki Saada bölgesini ele geçirdiler ve başkent Sana’yı da alıp, Hadi’yi ülke dışına kaçmaya zorladılar.

Yemen’in komşusu Suudi Arabistan askeri müdahelede bulunup, Husileri iktidardan düşürmeye ve yerine Hadi’yi getirmeye çalıştı. Bu müdahaleye Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn de destek verdi.

Husiler, bu saldırıları püskürttü ve ülkenin geniş kesimlerini ellerinde tutmaya devam etti.

Taraf değiştirip Suudilere katılmaya çalışan Ali Abdullah Salih 2017’de öldürüldü.

Husiler örgütlenmelerinde Lübnan’daki Şii silahlı grup Hizbullah’ı örnek alıyor.

ABD’li araştırma enstitüsü Terörle Mücadele Merkezi’ne göre Hizbullah, Yemenli isyancılara 2014’ten bu yana yoğun askeri uzmanlık ve eğitim desteği veriyor.

Husiler, İran’ı da müttefik olarak görüyor.

ABD ve müttefikleri, Husilerin saldırılarında İran yapımı insansız hava araçları ve seyir füzeleri kullandığını iddia ediyor.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunulan bir raporda da İran’ın da yardımıyla Husilerin yerel bir silahlı güçten “kuvvetli bir askeri örgüte” dönüştüğü belirtildi.

İran ise Husilere askeri yardım yaptığı iddialarını yalanlıyor.

ABD ve Suudi Arabistan, Husilerin 2017’de Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’a attıkları ve havada düşürülen balistik füzeleri İran’ın verdiğini söylüyor.

Suudi Arabistan ayrıca, 2019’da Suudi petrol tesislerine karşı yapılan saldırılarda kullanılan güdümlü füzeleri ve insansız hava araçlarını da İran’ın verdiğini iddia ediyor.

Husiler Suudi Arabistan’a on binlerce kısa menzilli füze attı ve BAE’ye de saldırılar düzenledi.

Bu silahların verilmesi BM silah ambargosunun ihlali anlamına geliyor.

Yemen’in resmi hükümeti Devlet Başkanlığı Liderlik Konseyi.

Devlet Başkanı Abdrabbuh Mansur Hadi, yetkilerini Nisan 2022’de bu konseye devretti ve konseyin merkezi Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da.

Ancak Yemen halkının büyük bölümü Husi kontrolü altındaki yerlerde yaşıyor. Husiler ülkenin kuzeyinde vergi topluyor ve ayrıca para da basıyorlar.

BM Güvenlik Konseyi’nin Husi hareketi uzmanı Ahmed el Bahri’ye atfettiği açıklamada, Husi hareketinin 2010 itibarıyla 100 ila 120 bin üyesi olduğunu ve silahlı birlikler ile silahsız destekçilerden oluştuğunu belirtmişti.

BM ayrıca, 2020’de Husi isyancıların saflarına kattığı yaklaşık 1500 çocuğun öldüğünü, takip eden yıllarda da yüzlercesinin hayatını kaybettiğini söylüyor.

Husi isyancılar, gemilere saldırı düzenledikleri Kızıldeniz kıyılarının büyük bir kısmını da ellerinde tutuyor.

El Omeysi, bu saldırıların Suudi Arabistan ile yürütülen müzakereler üzerinde etkisi olduğunu da söylüyor.

“Suudilere Kızıldeniz güzergahını kapatabileceklerini göstererek, istedikleri ödünler için Suudilere daha fazla baskı yapıyorlar.”