Dünya’ya çarpma olasılıkları var mı? Bilim insanlarının takip ettiği dört asteroit

Asteroitleri muhtemelen sadece bilim kurgu filmi izlerken veya haberlerde Dünya’ya çarpabileceği söylendiğinde düşünüyoruz. Ancak bazı kurum ve gözlemevlerinin onları sürekli izlemesinin bir nedeni var.

Asteroitler, yaklaşık 4,6 milyar yıl önce Güneş sisteminin oluşumundan kalan kayalıklar. Bilinen bir milyondan fazla asteroit var ve bunların çoğu, Mars ve Jüpiter arasında Güneş’in yörüngesinde dönen ana asteroit kuşağında bulunuyor.

Emekli Gezegen ve Uzay Bilimleri profesörü Monica Grady, bazı asteroitlerin Dünya’ya yaklaştığını ve hayatın kökenini anlamamıza yardımcı olabileceğini söylüyor:

“Bu asteroitlerin bazılarında yaşamın yapı taşları olabilecek çok sayıda organik bileşik var. Bir hipoteze göre Dünya’da yaşam, bileşenleri taşıyan asteroitler tarafından Dünya’ya getirildiği için başlayabildi.”

Çoğu asteroit zararsız ve fazla ses çıkarmadan geçip gider, ancak bazıları takip etmeye değer.

Edinburgh Üniversitesi Fizik ve Astronomi bölümünden Agata Rozeck, “Dünya’ya yaklaşan nesnelere çok ilgi gösteriliyor. Etkisini engellemek ve bazen de tahmin etmek için yörüngeleri öğrenilene kadar yakından takip ediliyorlar. Dünya’dan uzakta, alışılmadık bileşime sahip nesneler arıyoruz” diyor.

Boyut söz konusu olduğunda, büyük asteroitler daha az endişe verici.

“Tam olarak nerede olduklarını ve nereye gittiklerini biliyoruz” diyen Rozeck ekliyor: “Hareketlerini yöneten yasaları çok iyi anlıyoruz ve daha iyi anlamak için alışılmadık durumları inceliyoruz.

“Yörüngeleri bilinene kadar endişe verici olabilenler, küçük ve tespit edilemeyenler.”

Bununla birlikte bilim insanları şu anda dört ana asteroiti izliyor.

Adını Mısır’ın kaos ve yıkım tanrısından alan Apophis, 2004 yılında keşfedildi.

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) “Apophis’in en az 100 yıl boyunca Dünya’ya çarpma riski olmadığından emin” olunduğunu söylüyor.

Rozeck, “13 Nisan 2029’da Dünya’nın yanından güvenli bir şekilde geçeceğini biliyoruz” diyor:

“Keşfedildiği günden bu yana kapsamlı bir şekilde gözlemleniyor. Dünya’nın yakınlığının asteroitin şeklini değiştirebileceğini düşünüyoruz.”

NASA’ya göre, Dünya’nın yer çekimi Apophis’in Güneş etrafındaki yörüngesini değiştirecek ve hatta asteroitte bazı küçük heyelanlara neden olabilecek.

Ortalama çapı 340 metre yani yaklaşık üç futbol sahası uzunluğunda olan asteroit, Dünya yüzeyinden yaklaşık 32 bin km uzaklıktan geçecek.

Bu çıplak gözle görülebilecek kadar yakın.

NASA tarafından 53-67 metre olduğu tahmin edilen, yani yaklaşık 15 katlı bir bina büyüklüğündeki 2024 YR4, 2024’te keşfedildi ve az bir ihtimalle 2032’de Dünya’ya çarpma ihtimali olduğu ortaya çıkınca haberlerde yerini aldı.

Dünya’ya çarpma ihtimali 32’de bir olarak tahmin ediliyordu, ancak NASA daha sonra ihtimali eledi.

Grady, “Dünya ile çarpışma rotasında olan bir asteroiti gözlemlemenin getirdiği zorluklardan biri de bu olasılığa karar vermek” diyor.

2024 YR4’ün Ay’a çarpma ihtimali hala yüzde 3,8. Ancak NASA, bir çarpışma olsa bile bunun Ay’ın yörüngesini değiştirmeyeceğini ekliyor.

Yunancada ikiz anlamına gelen Didymos bir asteroit ve Dimorphos da onun yörüngesinde dönen küçük bir uydu.

İkisi de Dünya için bir tehdit olarak kabul edilmiyor ancak nispeten yakınından geçiyorlar.

2022’de, NASA Dünya’yı tehdit edebilecek asteroitlerin güvenli bir şekilde yoldan çekilip çekilemeyeceğini test etmek için Çift Asteroit Yönlendirme Testi’ni (DART) Dimorphos’a yönlendirmişti.

Dimorphos ve Didymos dikkatlice seçilmişti. İkisi de Dünya ile çarpışabilecek bir yörüngede değildi.

Rozeck, “Gezegen savunmasının ilk pratik testinde, Dimorphos uydusuna çarparak Didymos etrafındaki yörüngesini değiştirdi” diyor:

“Gelecek yılki Hera misyonuna kadar gözlemlemeye devam ediyoruz.”

NASA tarafından “ana asteroit kuşağındaki en ilgi çekici nesnelerden biri” olarak tanımlanan Psyche, 1852’de keşfedildi. Adını Yunan tanrıçasından alıyor.

Jüpiter ve Mars arasında Güneş’in yörüngesinde dönen Psyche, bizden çok uzakta. Metal ve kayadan oluştuğu tahmin ediliyor.

Bilim insanları, metalin çoğunun bir gezegenimsi yapının çekirdeğinden geldiğini düşünüyor ve bunu incelemek, Dünya’nın çekirdeğinin ve diğer gezegenlerin çekirdeğinin nasıl oluştuğunu ortaya çıkarabilir.

2023’te NASA, onu haritalamak ve incelemek için bir misyon başlattı.

Vera Rubin Gözlemevi Haziran 2025 başlarında yeni teleskobunun Dünya yakınlarında sadece 10 saatte 2 binden fazla yeni asteroit ve yedi uzay nesnesi tespit ettiğini açıkladı.

Yılda, yeryüzündeki ve uzaydaki diğer tüm gözlem evleri tarafından yaklaşık 20 bin asteroit keşfediliyor.

Prof. Grady “Gece gökyüzünün tamamını haritalamak istiyorsanız, gerçekten çok geniş bir görüş alanına sahip olmalısınız. Vera Rubin Gözlemevi’ndeki bu teleskop da buna sahip” diyor.

Gözlemevi, projenin ilk birkaç yılında milyonlarca yeni asteroit keşfetmeyi beklediğini, bilim insanlarına izleyecekleri daha fazla asteroit ve Güneş Sistemi hakkında daha fazla ipucu sağlayacağını söylüyor.